Het is 1818 en Nederland ‘staat in brand’. Napoleon heeft ons land als ‘Koninkrijk der Armen’ achtergelaten. De sociaal bewogen generaal Johannes van den Bosch komt als redder in nood met een ambitieus plan om de armoede in ons land te bestrijden door de stichting van landbouwkoloniën.
De Proefkolonie
Dit is het begin van de invloedrijke geschiedenis van de Maatschappij van Weldadigheid. Als eerste wordt de Proefkolonie Frederiksoord opgericht. Op deze plek in Zuidwest-Drenthe staan 52 boerderijtjes klaar om de arme stedelingen te ontvangen. Hier kunnen ze op werk en onderdak rekenen in ruil voor arbeid op het land. De kinderen gaan er verplicht naar school en er is een eigen ziekenfonds. Er komen kerken, winkels, scholen en zelfs rustoorden. Met deze sociale voorzieningen loopt de Maatschappij van Weldadigheid 80 jaar vooruit op de rest van Nederland en wordt daarmee beschouwd als de bakermat van onze verzorgingsstaat.
Nieuw Museum
In het nieuwe Museum De Proefkolonie (2019) in Frederiksoord treed je in de voetsporen van de eerste vijf kolonistengezinnen en ervaar je hun waargebeurde verhaal via een multimediale tijdreis. Stap binnen in de stadse achterbuurten van toen: ruik de armoede en voel de ellende. Bekijk de film die laat zien hoe de eerste stedelingen na een zware reis arriveren in hun nieuwe ‘paradijs’. Ontdek in de expositieruime wat er terechtkomt van de ambities van Van den Bosch. Hier wordt duidelijk hoe zijn tot op de cent doorgerekende plannen botsen met de weerbarstige praktijk. Zo blijkt niet ieder zich aan de regels en het strakke regime te kunnen houden en ontstaan er naast de vrije ook dwang- en strafkoloniën. Zo ligt op 30 minuten rijden van Frederiksoord de voormalige onvrije kolonie Veenhuizen. Ondertussen bij velen bekend van het boek en gelijknamige theaterspektakel Het Pauperparadijs. Maar ook van het Nationaal Gevangenismuseum, waar het indrukwekkende verhaal van deze kolonie ontdekt kan worden.
Ontdek de historie in het landschap
Zowel in Frederiksoord als Veenhuizen is de historische erfenis van de Koloniën van Weldadigheid rijkelijk terug te vinden in het landschap. Naast de talrijke prachtige monumenten is ook de landschapsstructuur kenmerkend. Wij tippen het speciale Weldadig Fietsrondje van 36 km, die voert langs de diverse voormalige vrije koloniën. Maar ook de Pauperpad fietstocht tussen Frederiksoord en Veenhuizen behoort tot de opties. U fietst hierbij dwars door het Drents Friese Wold, het Nationaal Park dat de twee voormalige koloniën verbindt.
Unesco Werelderfgoed
Frederiksoord, Wilhelminaoord en Veenhuizen, drie voormalige Koloniën van Weldadigheid in Drenthe, wachten in spanning. Deze zomer wordt door Unesco het besluit genomen of zij, samen met de Belgische voormalige kolonie Wortel, Werelderfgoed worden. In de afgelopen jaren is hard gewerkt om de gezamenlijke aanvraag voor de voormalige Koloniën van Weldadigheid in te dienen. De Koloniën getuigen van een uitzonderlijk, door de Verlichting geïnspireerd experiment in sociale hervormingen, via een systeem van grote binnenlandse landbouwkoloniën. Hierbij weerspiegelen de vele monumenten en landschapspatronen nog steeds het bijzondere karakter van de twee verschillende typen Koloniën (vrij en onvrij). Meer info http://www.proefkolonie.nl
Beleef De Koloniën van Weldadigheid – Bijzonder dagje uit !
- Bezoek Museum De Proefkolonie
- Lunch in het museumcafé
- Fietstocht Weldadig Rondje (36km) of wandel de interactieve Monumentenroute (11 km)
Prijs – € 19,50 p.p inclusief entree museum, 12-uurtje lunch en wandel/fietsroute.
Speciale tip:
Iedere zondag om 13.30 uur maakt de kolonietram een rondrit door Frederiksoord e.o. Tickets zijn voor € 4 te koop bij de museumbalie.
Kijk op www.weldadigoord.nl voor alle toeristische informatie, arrangementen, overnachtingslocaties en meer!