In mijn vorige blogs over de interieurbouwstenen en materialen heb ik al het grote belang en de invloed van kleur in je interieur aangegeven. Toch zijn de meeste mensen niet zo bewust van de rol die kleuren in onze omgeving spelen. Voor ons als ontwerpers, maar ook voor kunstenaars en architecten is het juist inschatten van de effecten en mogelijkheden van kleuren echter een belangrijke noodzaak. Met kleur kun je immers (delen van) een gebouw, ruimte of object benadrukken, camoufleren, optisch veranderen enz. Bovendien kun je met een goed gekozen kleur (en de juiste onderlinge afstemming ervan) sferen en een interieurstijl vervolmaken.
Kleur is dus in ieder ontwerp een zeer belangrijk en boeiend gereedschap, dat kan zorgen voor de kroon op het totaalontwerp als je het op de juiste manier hanteert. Bovendien weten we uit wetenschappelijk onderzoek dat kleuren een belangrijke invloed hebben op het menselijk gedrag, onze gevoelens en emoties. Ook hiermee kunnen we aan onze ontwerpen een extra dimensie geven.
Kleur in je interieur
Om de werking en het belang van kleur in je interieur goed te kunnen inschatten en er goed mee te leren werken, is het handig eerst iets meer te vertellen over het begrip kleur. In deze blog ga ik jullie meer uitleg geven over; wat is kleur en de wisselwerking tussen kleuren. Dan ga ik het in mijn volgende blogs hebben over licht en kleur, effecten van kleur op de ruimtebeleving, kleursystemen, kleuren psychologie, kleur specifieke kenmerken en de uitgangspunten in een kleurenplan.
Wat is de betekenis van kleur?
Kleur is de interpretatie van je hersenen van de signalen die je ogen afgeven wanneer er licht binnenkomt. Daarom zie je ook geen kleuren als het donker is. In feite kunnen we alleen rood, groen en blauw licht detecteren met de staafjes en kegeltjes in onze ogen. Het menselijk oog kan ongeveer 160 kleurmengels waarnemen, samengesteld uit een mix van de 3 primaire kleuren: rood, geel en blauw. Als je twee primaire kleuren mengt krijg je secundaire kleuren zoals oranje (geel +rood), groen (geel + blauw), violet-indigo (rood + blauw). En als je een primaire kleur mengt met een secundaire kleur, krijg je tertiaire kleuren zoals geeloranje (geel + oranje), roodoranje (rood + oranje), roodviolet (rood + violet) etc.
Wisselwerking tussen kleuren
Kleuren kunnen elkaar in een bepaalde omgeving versterken of verzwakken. De wisselwerking die ontstaat tussen de kleuren onderling en de reacties van mensen op de (combinaties van) kleuren, wordt als volgt (door de kleurenleer van Johannes Itten) omschreven als de zeven essentiële kleurcontrasten. Door hiermee rekening te houden in een ontwerp, worden kleuren op de meest mooie manier met elkaar gecombineerd en ontstaan er evenwichtige en voor de mens plezierige kleurcontrasten.
1. Kleur-tegen-kleurcontrast
Dit is het contrast wat ontstaat door het verschil tussen de kleuren. Deze is het sterkst bij de primaire kleuren rood, geel en blauw. Als bijvoorbeeld een donkere kleur naast een lichte kleur wordt gehouden, lijkt deze dieper van tint en de lichte kleur lijkt veel lichter.
2. Licht-donkercontrast
Dit contrast heeft alles te maken met de helderheid van verschillende kleuren. Het duidelijkste voorbeeld is hiervan natuurlijk zwart tegenover wit. Als je deze naast elkaar ziet lijkt het zwart zwarter en het wit witter. Elke kleur naast wit lijkt donkerder en naast zwart lijkt elke kleur lichter. Bij gebruik van twee verschillende kleuren is er sprake van een licht-donkercontrast. Hierdoor ontstaat er diepte in het interieur. Als je dezelfde kleuren herhaalt is de diepte minder en oogt het interieur vlakker. Donkere kleuren absorberen het licht en laten een ruimte kleiner lijken. Lichte kleuren reflecteren meer licht en vergroten optisch de ruimte.
3. Warm-koudcontrast
Je hebt warme en koele kleuren (zie bovenstaande 12 kleurige cirkel). Door warme en koele kleuren te combineren creëer je een evenwichtig en plezierig kleurenplan. De warme kleuren rood, geel en oranje laten objecten groter lijken en komen als het ware op je af. Daarom zijn dit favoriete kleuren voor accessoires voor bijvoorbeeld een badkamer. De koele kleuren zoals groen en blauw wijken terug van het oog. Hierdoor lijkt een blauwe wand verder van ons af te staan, dan een rode wand. Koele en warme kleuren versterken elkaar als je ze naast elkaar gebruikt.
4. Complementair contrast
In elk complementair kleurenpaar zitten alle drie de primaire kleuren, vandaar het woord complementair. Sterke complementaire kleuren zijn; geel en violet, blauw en oranje en rood en groen. Zoals je ziet liggen de combinaties van deze kleuren recht tegenover elkaar in de 12 kleurige cirkel. De tertiaire kleuren die tegenover elkaar liggen, zijn de zwakke complementaire kleurenparen: geeloranje en blauwviolet, roodoranje en blauwgroen en roodviolet en geelgroen. Om combinaties te maken met zowel sterke als zwakke complementaire paren komen de kleuren beter tot hun recht.
5. Simultaancontrast
Dit contrast is gebaseerd op de werking van het menselijk oog, dat bij de waarneming van een kleur altijd tegelijkertijd (simultaan) de complementaire kleur erbij probeert te zoeken. Als deze kleur niet zichtbaar is, probeert het oog deze kleur zelf te creëren. Hierdoor ontstaat er een soort nabeeld, dit is een onbewust proces. Als er in het interieur al goede combinaties zijn gemaakt is de omgeving rustiger en hoeven we niet (onbewust) te zoeken naar een kleur.
6. Kwaliteitscontrast
Bij dit contrast gaat het om het contrast tussen kleuren in verschillende intensiteit (ziet men ook wel als verschillende kwaliteit). Bij bijvoorbeeld een verzadigd blauw (goede kwaliteit) is fel en heeft een sterke zeggingskracht, maar door toevoeging van wit, zwart of een andere kleur wordt de kleur minder verzadigd. Wanneer je een primair blauw combineert met een minder verzadigd blauw, bijvoorbeeld lichtblauw, ontstaat het kwaliteitscontrast. Deze kleurencombinaties worden ook wel ton-sur-toncombinaties genoemd. Deze worden als rustig en harmonieus ervaren.
7. Kwantiteitscontrast
Hiermee wordt de tegenstelling in de hoeveelheid kleur en de stralingskracht van kleuren ten opzichte van elkaar bedoeld. De ene kleur valt meer op dan de andere. Dit heeft te maken met de kleur en de hoeveelheid (kwantiteit) van elke kleur.
Deze zeven kleurcontrasten geven ons inzicht en daardoor mogelijkheden om het gewenste effect te bereiken. De effecten van het contrast zie je terug in je gehele interieur van kleuren op je wand tot je groene plant. Het is dus zeer belangrijk om rekening te houden met de verschillende contrasten van het gehele interieur bij het maken van een kleurenplan.
Vind je kleur in je interieur lastig en kun je wel wat hulp gebruiken? Je mag mij natuurlijk altijd om advies vragen.
