Wandelen is populairder dan ooit en in De Nationale Parken kan het erg druk zijn. Wil je een rustige, maar stevige wandeling? Jolanda neemt je mee naar de buurtschap Benderse, naar de Ruiner schaapskudde op het Dwingelderveld en door de Anserdennen. Genieten!
Start- en eindpunt: Bezoekerscentrum Dwingelderveld (Benderse 22, even buiten Ruinen)
Afstand: 7,8 kilometer
Het bezoekerscentrum
Loop vanaf de parkeerplaats naar het bezoekerscentrum. Het bezoekerscentrum is van Natuurmonumenten. Het is de moeite waard om even naar binnen te lopen. Je kunt er veel informatie vinden over het gebied en er worden vanuit het centrum verschillende excursies georganiseerd. Ook rondom het bezoekerscentrum is er van alles te zien. Zo is er een wilgenhuttendorp, een kruidentuin, een vlindertuin en een insectenhotel. Vergeet vooral niet om ook even naar het dak van het bezoekerscentrum te kijken. Op het dak zijn verschillende mossen en vetplanten te zien, zoals sedum. Het dak heeft door de jaargetijden heen iedere keer weer een wat andere kleur.
Door de schapenweide
Loop aan de rechterkant langs het bezoekerscentrum en sla dan rechtsaf. Dit is het pad waar de rode en de witte routepijlen naar toe wijzen. Loop door het houten hekje naar de schapenweide. Je loopt langs een leuke speelplaats waar kinderen kunnen spelen met zand en water. Aan het einde van het paadje verlaat je de schapenweide weer door het houten hekje. Steek de weg en het fietspad over. Je staat nu op wandelknooppunt 25. Loop rechtdoor in de richting van knooppunt 39. De witte en rode wandeling gaan ook nog over dit pad. Houd bij de driesprong links aan. Ook bij de volgende driesprong sla je linksaf. Je volgt hier de bruine pijl van het wandelnetwerk. Je komt uit bij een asfaltweg en de ingang van Europarcs De Wiltzangh. Steek de weg over en vervolg de weg rechtdoor. Je loopt nu dus een stukje over een asfaltweg (Witteveen). Sla bij het eerste bospad rechtsaf. Dit pad loopt naar een kleine open plek in het bos
Door vergrast stuifzand, bos en heide
Op de open plek zie je stuifzand dat hier deels begroeid is met gras. Sla hier linksaf over het zand en vervolg je weg door het bos.
Let op: Je neemt hier niet het meest linkse smalle paadje. Dit paadje loopt terug naar de asfaltweg.
Je komt uit op een breder zandpad. Ga hier rechtsaf. Rechts van je zie je bos en aan je linkerhand zie je heide met daarachter bos. Tussen de heide zie je veel grassen en jonge boompjes. Door het neerslaan van stikstof groeien deze soorten hier (te) snel. Sla bij het eerste pad rechtsaf. (Mocht je twijfelen: Dit pad ligt vlak na een paaltje met daarop een bruine pijl van het wandelnetwerk en met de pijlen van de rode en de witte route. De pijlen wijzen rechtdoor, maar wij slaan hier dus rechtsaf.)
Je loopt over een vergrast zandpad door de heide. Je ziet veel paarse heide met hier en daar wat naaldbomen. Ook hier zie je weer veel grassen tussen de heide staan. Loop bij het kruispunt van smalle olifantenpaadjes gewoon rechtdoor. Er is hier niet alleen veel mooie natuur te zien, maar je kunt de natuur hier ook goed horen. Je hoort hier vaak krekels tjirpen en vogels fluiten. Je ziet libellen en vlinders vliegen en vaak cirkelen er roofvogels rond op jacht naar een prooi.
Ook bij het volgende kruispunt van smalle heidepaadjes loop je rechtdoor. Je loopt nu het bos in. In dit stuk bos wandelen niet veel mensen. Meerdere keren kwamen wij hier reeën tegen die verbaasd omhoog leken te kijken toen ze ons zagen. Bij de T-splitsing/ kruispunt van paden sla je linksaf. Aan je rechterhand heb je een mooi uitzicht over een weide. Je loopt langs een huis. De bewoners van dit huis hebben wel een heel mooi uitzicht!
Bij de splitsing sla je rechtsaf en meteen daarna buig je weer rechtsaf. Je ziet hier een paaltje met daarop de rood-gele vlag van het Drenthepad. Steek verderop het fietspad over en vervolg het zandpad rechtdoor. Negeer een afslag naar links (hier liggen boomstammen over de ingang van het pad) en sla bij het kruispunt linksaf.
Avontuurlijke route
Dit pad loopt links naast een (drooggevallen) slootje. Vervolg het pad rechtdoor. Even verderop gaat het pad over naar de rechterkant van het slootje. Er ligt nog een houten bruggetje, maar nu het zo droog is kun je eigenlijk zo doorlopen. Vervolg het pad met het slootje aan je linkerhand. Er zijn hier veel hoogteverschillen en er zitten veel boomwortels in het pad. Je komt langs betonnen ‘stapstenen’. Het is de bedoeling dat deze in het water staan, maar ook nu de ondergrond droog is, is het leuk om er even overheen te stappen.
Het pad loopt verder langs veel bramenstruiken. Sla bij de driesprong rechtsaf. Je gaat dus niet over het kleine houten bruggetje. Even verderop loop je over een wat langere houten brug/ vlonder. Negeer na de brug een zijpad naar rechts en naar links en loop gewoon rechtdoor. Op dit stuk van de route zie je veel varens. Je komt uit op een klinkerweg met een parkeerplaats. Sla rechtsaf in de richting van de Grote Esweg. Je staat nu op knooppunt 57. Sla rechtsaf in de richting van knooppunt 65. Je loopt dus een stukje over de Grote Esweg. Het is niet handig om over het fietspad te lopen, want je slaat al na een kort stukje linksaf in de richting van het theehuis Anserdennen.
Door de Anserdennen
Je loopt nu door de Anserdennen in de richting van het Theehuis. Dit gebied is vernoemd naar het nabijgelegen dorp Ansen. Ansen zelf ligt in de gemeente De Wolden, maar de Anserdennen horen nog bij Westerveld. Het gebied is voormalig stuifzandgebied. Vroeger bestond dit gebied uit uitgestrekte heidevelden. Het stuifzand is ontstaan toen boeren steeds meer heide gingen afplaggen om te mengen met hun schapenmest. Dit mengsel konden ze gebruiken als mest voor hun voedselarme akkers. Ook werden de plaggen gebruikt om de kachel mee op te stoken.
Er kwam steeds meer stuifzand en dit werd uiteindelijk een probleem, omdat huizen bij harde wind soms werden bedolven onder de stuifduinen. Om die reden zijn de stuifduinen beplant met bomen met lange wortels om zo het zand vast te houden. Er zijn in dit gebied nog altijd veel hoogteverschillen te zien. Je kijkt dan dus naar begroeide stuifduinen. De natuur is hier inmiddels heel afwisselend. Je ziet hier gemengd bos met eiken, berken en grove dennen.
Je komt uit op knooppunt 65 op een breed grindpad/ zandpad. Sla hier linksaf richting knooppunt 53. Je loopt nu langs de Parkeerplaats van Theehuys Anserdennen.
Het Theehuys Anserdennen
Het theehuis in de Anserdennen is een heerlijke plek voor een pauze. Het is knus en ligt mooi verscholen in het bos. Je kunt er heerlijk binnen zitten, maar ook buiten is er een mooie terrastuin. Je kunt er een kop koffie, thee of frisdrank drinken met een lekker taartje, soep of een broodje. Je moet het wel zelf even binnen bestellen. Leuk om te weten is dat het theehuis vroeger alleen bestond uit een woonwagen langs het fietspad van waaruit je wat versnaperingen kon kopen. Later is een houten theehuis gebouwd dat inmiddels plaats heeft gemaakt voor dit sfeervolle chalet.
Let op: Om bij het theehuis te komen moet je even over het fietspad of de autoparkeerplaats lopen. De wandeling gaat achter het theehuis langs. Daar is geen ingang.
Op weg naar het Dwingelderveld
Bij knooppunt 53 sla je linksaf richting knooppunt 59. Volg dit pad langs de zijkant van Theehuys Anserdennen. Ga aan het eind van het pad bij de T-splitsing rechtsaf naar een breed bospad. Loop alsmaar rechtdoor en negeer een zijpad links. Ook bij het kruispunt van paden loop je rechtdoor. Het pad komt uit op een breed zandpad met een fietspad ernaast. Sla hier linksaf. Even verderop buigt het fietspad af naar rechts. Blijf daar rechtdoor lopen over het zandpad en sla bij het eerste zandpad aan je rechterhand rechtsaf. Dit is een breed graspad met wielsporen met vooraan een verbodsbord voor auto’s en brommers. Je loopt nu langs een weide met veel grassen en veldbloemen. Steek het fietspad over en loop langs de houten slagboom verder over het graspad met wielsporen.
Het pad gaat verderop over in een bospad. Aan je rechterhand kun je een ven zien liggen. Later kom je hier nog langs. Het pad gaat van een bospad weer over in een graspad met wielsporen. Ga bij de driesprong rechtsaf. Je ziet hier een paaltje met een bruine pijl van het wandelnetwerk. Aan je rechterhand heb je goed zicht op een mooi ven. Het pad gaat verder door het bos. Volg het pad een flink stuk rechtdoor. Houd bij de driesprong rechts aan. Je ziet ook hier een bruine pijl van het wandelnetwerk.
Je loopt nu langs een weide. Loop door tot je bijna bij het einde van de weide bent en sla daar linksaf over een heel smal graspad dat door deze weide naar de overkant loopt. Aan het einde van het graspaadje (aan de overkant van de weide) sla je rechtsaf op het zandpad. Je komt uit bij een houten slagboom. Je staat nu op wandelknooppunt 26. Sla hier linksaf in de richting van knooppunt 38 (fietspad).
Door het Dwingelderveld met uitzicht op de radiotelescoop
Je loopt nu over een verhard fietspad. Aan je rechterhand zie je een groot ven. Hier staat een bankje. Het is zeker de moeite waard om hier even pauze te nemen. Het ven is voor een gedeelte droog gevallen, maar alsnog zie je hier veel watervogels. Tijdens onze pauze scharrelden er 5 jonge nijlgansjes over het deels drooggevallen gedeelte op zoek naar voedsel.
Aan je linkerhand ligt het Drostenveen en het Smitsveen, maar dat kun je vanaf het fietspad niet goed zien. Wel zie je aan je linkerhand wat verder achterin het veld de bekende radiotelescoop. Deze telescoop is hier in 1954 gebouwd. Er is voor deze locatie gekozen vanwege de enorme open vlaktes in dit gebied. Het doel was om radiogolven uit het heelal op te vangen en te onderzoeken. De radiotelescoop is in 1956 in gebruik genomen door koningin Juliana en was toen zelfs de grootste radiosterrenwacht ter wereld! Sinds 1998 wordt de radiotelescoop niet meer wetenschappelijk gebruikt, maar enkel nog voor radio-amateurs, amateurastronomen en studenten.
Verderop in het veld zie je ook de rokende schoorsteen van de VAM-vuilverbranding. Minder mooi, maar toch ook kenmerkend voor deze omgeving.
Volg het fietspad alsmaar rechtdoor. Je komt uit op knooppunt 38. Sla hier linksaf en meteen bij de picknickbank weer rechtsaf richting de schaapskooi.
Een bezoekje aan de Schaapskooi Ruinen
Je loopt nu naar de schaapskooi van de schaapskudde van Ruinen. De kudde bestaat uit ruim 300 Drentse heideschapen. Kenmerkend voor deze schapen is hun lange begroeide staart. Ook is het Drentse heideschaap het enige schapenras in Nederland dat horens heeft. De rammen hebben spiraalvormige horens en de ooien hebben kortere rechte horens. Samen met de schapen van de kudde van Natuurmonumenten (van schaapskooi Achter ’t Zaand) begrazen ze de heide. Hierdoor vergrast de heide minder snel. Ook eten ze de jonge berkenboompjes, die steeds oppoppen tussen de heide.
Het is ook de moeite waard om hier eens rond 9.30 uur in de ochtend een kijkje te nemen. Dan vertrekken de schapen met de herder naar de heide. Rond 17.00 uur komen ze terug naar de kooi. De schaapskooi zelf is vernieuwd in 2017. De oude schaapskooi wordt nu gebruikt voor de lammetjes. Door de nieuwe kooi kan de kudde de komende jaren verder uitgebreid worden.
Naast de schaapskooi staat een uitkijktoren van waaruit je een prachtig uitzicht heb over het Dwingelderveld, de Benderse heide en de Benderse plassen. Midden in dit gebied ligt de Benderse Berg. Hier stond het boerderijtje dat jarenlang gebruikt is door de schrijver Anne de Vries. Zijn boek ‘de man in de Jachthut’ speelt in deze omgeving.
Tip: Vanuit de schaapskooi kun je de zwerfroute door het Kloosterveld lopen. Je ziet de bordjes als je van de kooi naar de uitkijktoren loopt. Deze wandeling is 2,7 kilometer en de route wordt aangegeven met ‘mannetjes’ van gestapelde stenen. Het Kloosterveld is genoemd naar een oud benedictenklooster dat vroeger in de buurt van Ruinen stond.
Het veld is nu ingericht als wateropvanggebied. In de winter kan het er dan ook erg nat zijn. Nu het droger is kun je in het kale zand vaak dierensporen zien van bijvoorbeeld reeën of dassen. Ook kun je er met wat geluk zwerfkeien, vuurstenen of fossielen vinden. Het is de moeite waard om hier even rond te struinen!
Door de buurtschap Benderse
Als je uitgekeken bent bij de schaapskooi loop je langs dezelfde weg terug naar knooppunt 38. Sla hier linksaf richting knooppunt 49. Je loopt door buurtschap Benderse. Dit buurtschap ligt deels in de gemeente de Wolden en deels in Westerveld. Voor postadressen hoort Benderse bij het dorp Ruinen. Er zijn geen plaatsnaambordjes, dus je kunt niet precies zien waar de buurtschap begint of eindigt. Het is niet bekend waar de naam Benderse vandaan komt. Het zou kunnen dat de naam te maken heeft met een verbastering van bent-dressche hetgeen iets betekent als ‘gemeenschappelijke weide met veel bentgras’. Het kan ook zijn dat er een verband is met de familienaam Benders.
Je loopt alsmaar rechtdoor en komt weer uit bij het bezoekerscentrum en de parkeerplaats.
