Rondom de Brink, het centrale punt in het dorp Dwingeloo, vestigden zich vroeger veel kleine en wat grotere boeren. Ze bewerkten het arme, karige land en hielden vaak maar moeizaam het hoofd boven water. Drenthe was armoede… In het pand uit 1837, waarin nu restaurant De Zaagkoele is gevestigd, woonde zo’n boer.
De Zaagkoele
Dorpsbranden kwamen in die tijd vaak voor. En de daken van riet of stro hielpen daar niet echt aan mee… Om branden snel te kunnen blussen, werden op verschillende plaatsen in het dorp zogenaamde brandkuilen gegraven, ‘koelen’ in het Drents. Daaruit kon bluswater worden gehaald als het mis ging.
De boer die in deze boerderij woonde had een ‘koele’ naast de deur. Hij was ook dorpstimmerman en verzaagde bomen tot planken die in het water van de ‘koele’ verduurzaamd werden. Vandaar dat de koele de naam Zaagkoele kreeg.
Boerenbedrijf werd pannenkoekenrestaurant
Door ontwikkelingen als ruilverkaveling en het toenemend toerisme veranderden de boerderijen midden in het dorp van bestemming. Zo verging het ook Brink 36. In 1970 werd het voormalige boerenbedrijf een pannenkoekenrestaurant met de naam In de Zaagkoele. Het pand kreeg de status van een rijksmonument.
De schitterende, monumentale boerderij kwam in 2016 in handen van Sent Waninge. Hij verbouwde het pand tot restaurant en woonhuis met oog voor het historische karakter. Het interieur werd aangepast aan de eisen van deze tijd, zonder afbreuk te doen aan de rijke geschiedenis van het pand.
‘Ook als het niet beschermd zou zijn geweest, had ik het zo willen houden.’
‘De voorkamer is nog in oude stijl, met een opkamer, bedsteden, schouw met tegels, originele vloer en zelfs een klein bijbelkastje in de muur. Ook als het niet beschermd zou zijn geweest, had ik het zo willen houden,’ zegt Sent.
‘Last’ had Sent bij de verbouw niet van het feit dat het pand een rijksmonument is met de daarbij horende regels. ‘Dat is een feit en dat moet je accepteren. Het is niet zo dat de monumentenzorg tegen je is, het doel is zo veel mogelijk historie te bewaren voor het nageslacht. En daar ben ik het helemaal mee eens.’
Bij de verbouwing van het restaurant en het woongedeelte vonden Sent en de bouwers een goede middenweg tussen het behoud van het karakteristieke van de boerderij en het realiseren van een comfortabel binnenklimaat. Veel balken en gebinten zijn daarbij in het zicht gelaten, zodat de gasten ook binnenin de monumentale sfeer kunnen proeven.
Sent praat met trots over zijn monumentale boerderij. ‘Ik vind het heel bijzonder om hier te wonen en te werken. Eigenlijk sta ik daar iedere dag wel bij stil.’
Open Monumentendagen
Dit artikel is geschreven in het kader van de Open Monumentendagen van 2017 waarbij Westerveld gastheer was van de landelijke opening. Er verscheen dat jaar een speciale uitgave van InWesterveld Magazine met interessante artikelen over monumenten in Westerveld. Omdat vanwege corona de Open Monumentendagen dit jaar niet door kunnen gaan, herpubliceren we een paar artikelen uit die monumentenspecial van 2017.